| Lê Vĩnh Khánh Đế 黎永慶帝 | |
|---|---|
| Vua Việt Nam (chi tiết...) | |
| Hoàng đế Đại Việt | |
| Trị vì | 1729 – 1732  |
| Tiền nhiệm | Lê Dụ Tông |
| Thái thượng hoàng | Lê Dụ Tông |
| Kế nhiệm | Lê Thuần Tông |
| Hôn Đức Công | |
| Tại vị | 1732 – 1735 |
| Thông tin chung | |
| Tên thật | Lê Duy Phường |
| Niên hiệu | Vĩnh Khánh (永慶) |
| Triều đại | Nhà Lê trung hưng |
| Thân phụ | Lê Dụ Tông |
| Sinh | 1709 |
| Mất | 1735 (25–26 tuổi) |
| An táng | Kim Lũ |
Lê Duy Phường (1709 – 1735) hay Vĩnh Khánh đế hoặc Hôn Đức công, là vị hoàng đế thứ 12 của nhà Lê trung hưng trong lịch sử Việt Nam.
Thân thế
Lê Duy Phường (黎維祊) là con trai thứ của vua Lê Dụ Tông và hoàng hậu Trịnh Thị Ngọc Trang, hay Trịnh Thị Ngọc Phúc, con gái Đề quận công Trịnh Lan. Về thứ thì Trịnh thị là cô họ của chúa Trịnh Cương1 . Do xuất thân như thế nên ông được lập làm thái tử tháng 4 năm 1729, thay cho anh trưởng là Duy Tường. Năm đó Lê Duy Phường 21 tuổi.
Cùng tháng đó, do tác động của Trịnh Cương, Lê Dụ Tông lui về điện Kiền Thọ làm thái thượng hoàng, truyền ngôi cho Duy Phường2 . Lê Duy Phường lên ngôi vua, tức Lê Đế Duy Phường (黎帝維祊), đặt niên hiệu là Vĩnh Khánh (永慶), tôn mẹ làm Trịnh thái hậu, vợ ông cũng là con gái họ Trịnh được lập làm hoàng hậu.
Bị phế
Tháng 10 năm 1729, Trịnh Cương mất, con là Trịnh Giang lên nối ngôi.
Cũng như các đời trước, vua Vĩnh Khánh không có thực quyền. Việc điều hành triều chính do Trịnh Giang định đoạt. Trịnh Giang biết cha từng có ý thay ngôi thế tử của mình, bèn giết Nguyễn Công Hãng vì Công Hãng từng đề nghị Trịnh Cương việc đó. Trịnh Giang còn mang ý định thay đổi ngôi vua do Trịnh Cương đã sắp đặt để ra oai với thần hạ2 .
Năm 1731, thượng hoàng Lê Dụ Tông qua đời. Năm 1732, vua Vĩnh Khánh bị ép ra ở cung riêng. Những thứ cung đốn cho vua dùng đều bị Trịnh Giang hạ lệnh xén bớt đi. Về việc này, sách Lê sử tục biên chép là do nhà vua hoang dâm càn rỡ không kiêng kị gì, chúa Trịnh chưa nỡ phế, chỉ đưa ra ở cung riêng. Nhưng tính xấu vẫn chưa bỏ được, lại tư thông với phi tần của Trịnh Cương, nên các đại thần cùng nhau liên danh xin phế truất nhà vua3 .
Tháng 8 năm 1732, Trịnh Giang vu cho vua Vĩnh Khánh tư thông với vợ Trịnh Cương, rồi phế bỏ ông làm Hôn Đức Công (昏德公), phế thái hậu Trịnh Ngọc Trang làm quận quân; lập con trưởng của Dụ Tông (anh cả của Duy Phường) là Lê Duy Tường lên ngôi, tức là Lê Thuần Tông. Duy Phường bị dời đến ở một ngôi nhà ở bên ngoài. Lúc đó ông 24 tuổi.
Bị hại
Tháng 4 năm 1735, vua anh Lê Thuần Tông mất. Trịnh Giang lập em Duy Phường là Lê Duy Thận làm vua, tức là Lê Ý Tông.
Tháng 9 năm 1735, Trịnh Giang sai người thắt cổ giết Lê Duy Phường. Năm đó ông 27 tuổi.
Đến năm Vĩnh Hựu thứ 6 (1740) thời vua Lê Ý Tông, Trịnh Giang bị truất, Trịnh Doanh lên làm chúa mới cho làm lễ chiêu hồn vua Vĩnh Khánh, táng ở xã Kim Lũ (Tục gọi làng Lũ, nay thuộc phường Đại Kim, quận Hoàng Mai, Hà Nội)2 .
Xem thêm
- Lê Dụ Tông
- Trịnh Cương
- Trịnh Giang
- Lê Thuần Tông
Tham khảo
- Khâm định Việt sử thông giám cương mục
Chú thích
- ^ Trịnh gia chính phả, đời thứ mười
- ^ a ă â Khâm định Việt sử thông giám cương mục, quyển 37
- ^ Lê sử tục biên, quyển 22
|
|
(Nguồn: Wikipedia)