Địa Danh

Thành phố Thanh Hóa
Thành phố trực thuộc tỉnh
Địa lý
Tọa độ: 19°48′27″B 105°46′35″Đ / 19,8075°B 105,77639°ĐTọa độ: 19°48′27″B 105°46′35″Đ / 19,8075°B 105,77639°Đ
Diện tích	146,77 km² (2012) 1
Dân số (2015)
Tổng cộng	435.298 người (2016) 1
Thành thị	71,04 % (2009)2
Nông thôn	28,96 % (2009)2
Mật độ	2982 người/km² (2015)
Dân tộc	Chủ yếu là người Kinh.
Múi giờ	UTC+7
Vị trí Thành phố Thanh Hóa trên bản đồ Việt Nam Thành phố Thanh Hóa
Hành chính
Quốc gia	Việt Nam
Vùng	Bắc Trung Bộ
Tỉnh	Thanh Hóa
Thành lập	Năm 1804, vua Gia Long thành lập thành Thọ Hạc (Hạc Thành).3 Năm 1994, Chính phủ công nhận Thành phố Thanh Hóa.4
Tên khác	Hạc Thành
Chủ tịch UBND	Đào Trọng Quy
Chủ tịch HĐND	Nguyễn Xuân Phi
Bí thư Thành ủy	Nguyễn Xuân Phi
Trụ sở UBND	Số 27, Đường Trần Phú, Phường Điện Biên, Thành phố Thanh Hóa
Phân chia hành chính	20 phường, 17 xã1
Mã hành chính	VN-21
Mã bưu chính	44xxxx
Mã điện thoại	37
Biển số xe	36
Website	http://thanhhoacity.gov.vn

Thành phố Thanh Hóa là đô thị loại I, là tỉnh lị và là trung tâm kinh tế, văn hóa, chính trị của tỉnh Thanh Hóa, cách thủ đô Hà nội 160 Km về phía nam. Thành phố là một đô thị phát triển và là một trong những thành phố lớn của khu vực Bắc Trung Bộ cùng với Vinh và Huế, đồng thời thành phố có sức lan tỏa tới khu vực Nam Bắc Bộ. Thành phố Thanh Hóa nằm hai bên bờ sông Mã hùng vĩ, phía bắc và đông bắc giáp huyện Hoằng Hóa, phía nam giáp huyện Quảng Xương, phía đông nam giáp thành phố Sầm Sơn, phía tây giáp huyện Đông Sơn, phía tây bắc giáp huyện Thiệu Hóa. Thị xã Thanh Hóa trở thành thành phố Thanh Hóa năm 1994. Thành phố Thanh Hóa hiện nay có diện tích tự nhiên 146,77 km² với 20 phường và 17 xã, dân số 435.298 người (2016). Thành phố là một trong những đô thị trực thuộc tỉnh có quy mô dân số, diện tích và có số đơn vị hành chính lớn nhất trong các đô thị trực thuộc tỉnh của Việt Nam.

Khái quát về thành phố

Thành phố Thanh Hóa là đô thị tỉnh lỵ tỉnh Thanh Hóa, trung tâm hành chính, chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học kỹ thuật của tỉnh Thanh Hóa, là một trong những trung tâm kinh tế, dịch vụ, chăm sóc sức khỏe, giáo dục đào tạo, thể dục thể thao của vùng phía Nam Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ. Thanh Hóa cũng là đô thị chuyển tiếp giữa vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ với vùng Bắc Trung Bộ, đầu mối giao lưu của tỉnh với cả nước, có vị trí quan trọng về an ninh, quốc phòng; là đô thị phát triển dịch vụ đa ngành, đa lĩnh vực, phát triển công nghiệp sạch công nghệ cao.⁵ Thành phố đã được công nhận đô thị loại 1 trực thuộc tỉnh vào ngày 29 tháng 4 năm 2014 tại quyết định số 636/ QĐ- Ttg, nhân dịp kỉ niệm 210 năm đô thị tỉnh lỵ, 20 năm thành lập thành phố.

Hệ thống đô thị Thanh Hóa hình thành từ lâu đời và có mối quan hệ mật thiết với nhau. Trong đó, thành phố Thanh Hóa là đô thị trẻ, nằm hai bên bờ sông Mã, có vị trí, cảnh quan sinh thái rất thuận lợi, khí hậu khá ôn hòa.

Quốc lộ 1A xuyên Việt chạy qua địa giới hành chính thành phố dài gần 20 km, cảng Lễ Môn, Sầm Sơn ở phía Ðông, đường sắt Bắc - Nam chạy ở phía Tây, tạo thành một mạng lưới giao thông đa dạng và thuận tiện. Nhờ đó, thành phố Thanh Hóa đã trở thành trung tâm chính trị - kinh tế - văn hóa của tỉnh Thanh Hóa, đồng thời ở vào vị thế thuận lợi trong việc giao thương với tất cả các tỉnh trong nước.

Điều kiện tự nhiên

Địa hình

Thành phố Thanh Hóa nằm ở trung tâm đồng bằng Thanh Hóa, có nhiều núi đất, núi đá nằm rải rác với những cánh đồng rộng - hẹp, nông - sâu.

Núi:

• Hàm Rồng: Chạy từ làng Dương Xá xã Thiệu Dương, men theo hữu ngạn sông Mã về đến chân cầu Hàm Rồng. Núi Hàm Rồng vừa dài vừa uốn lượn,đến khúc cuối thì phình to ra như một cái đầu có miệng khổng lồ, vì thế, dân gian đặt tên là núi Hàm Rồng. Núi Hàm Rồng nằm án ngữ cửa ngõ phía Bắc thành phố, theo tương truyền, núi Hàm Rồng có 99 đỉnh. Đặc điểm địa hình độc đáo đã vô tình tạo nên một cứ điểm phòng không vững chắc góp phần tạo ra huyền thoại về chiếc cầu Hàm Rồng không thể bị đánh sập trong chiến tranh chống Mỹ cứu nước.
• Núi Mật Sơn: Là núi sót thấp nằm trên địa phận phường Đông Vệ.

Sông:

• Sông Mã: Theo tương truyền, nước sông chảy xiết và dũng mãnh như một con ngựa phi nước đại nên có tên là sông Mã. Con sông mở đầu bài thơ Tây Tiến của nhà thơ Quang Dũng ('Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi') khi chảy vào địa phận thành phố trở nên hiền hòa, uốn lượn quanh núi Hàm Rồng trước khi đổ ra biển. Sông Mã đã được chọn làm trục xương sống để xây dựng một thành phố hiện đại bên bờ sông Mã trong tương lai.
• Hệ thống sông đào bao gồm: sông Thọ Hạc, sông Cốc, sông Lai Thành, sông Nhà Lê, sông Kênh Bắc tlrước đây được xây dựng để cung cấp tưới tiêu, chống hạn, chống lụt cho nhân dân trên địa bàn thành phố. Cùng với những con sông đào này là những cây cầu mà người dân thành phố thường dùng tên chúng để chỉ những khu vực không mang địa danh hành chính chính thức như cầu Cốc, cầu Sâng, cầu Hạc, cầu Bố, cầu Treo, cầu Lai Thành...

Khí hậu

Nhiệt độ

Với vị trí trong vùng nhiệt đới gió mùa, trong một năm thành phố Thanh Hóa chịu ảnh hưởng của hai mùa nóng và lạnh rõ rệt.

• Mùa nóng: Bắt đầu từ cuối Xuân đến giữa mùa thu. Ở khoảng thời gian này trong năm, thời tiết rất nắng, mưa nhiều, gây ra lụt lội và hạn hán. Những ngày có gió Lào, nhiệt độ còn được đẩy cao tới 39-40 độ C.^{[cần dẫn nguồn]}
• Mùa lạnh: Bắt đầu từ giữa mùa thu đến hết mùa xuân năm sau. Mùa này thường hay xuất hiện gió mùa Đông Bắc, lại mưa ít; đầu mùa thường hanh khô. Mùa lạnh nhiệt độ có thể xuống thấp tới 5 - 6 độ C.^{[cần dẫn nguồn]}

Nhiệt độ trung bình cả năm từ 23,3 đến 23,6 độ C.^{[cần dẫn nguồn]}

Gió

Do nằm trong vùng đồng bằng ven biển, thành phố Thanh Hóa hàng năm có 3 mùa gió:

• Gió Bắc: (gió mùa Đông Bắc) Không khí lạnh từ vùng Siberia thổi vào, gây ra mùa đông lạnh và giá buốt.
• Gió Tây Nam: (gió Lào) Từ vịnh Bengal qua Thái Lan rồi qua Lào, mang theo không khí nóng và khô rát vào những ngày hè. Cường độ gió Lào ở thành phố Thanh Hóa không mạnh bằng ở các tỉnh miền Trung khác.
• Gió Đông Nam: (gió Nồm) Là gió từ biển vào mang theo khí hậu mát mẻ.

Lượng mưa

Lượng mưa hàng năm trung bình đạt 1730 – 1980 mm.^{[cần dẫn nguồn]}

Lịch sử

Xem thêm: Trấn thành Thanh Hóa

Bản đồ thành phố Thanh Hóa vẽ năm 1909.

Bản đồ thành phố Thanh Hóa trước 1930

Năm 1804, vua Gia Long ra chỉ dụ dời trấn thành Thanh Hóa từ làng Dương Xá (xã Thiệu Dương, huyện Thiệu Hóa nay là xã Thiệu Dương, thành phố Thanh Hóa) về làng Thọ Hạc (huyện Đông Sơn), gọi là Hạc Thành.

Ngày 22 tháng 7 năm 1889, vua Thành Thái ký đạo dụ thành lập thị xã Thanh Hóa bao gồm 7 làng: Đức Thọ Vạn, Cẩm Bào Nội, Cốc Hạ, Phủ Cốc (thuộc tổng Bố Đức, huyện Đông Sơn); Thọ Hạc, Đông Phố, Nam Phố (thuộc tổng Thọ Hạc, huyện Đông Sơn).

Ngày 29 tháng 5 năm 1929, người Pháp quyết định thành lập thành phố Thanh Hóa, là một thành phố cấp 3.

Sau Cách mạng tháng 8 thành công (1945), chuyển thành thị xã Thanh Hóa.

Ngày 16 tháng 3 năm 1963, xã Đông Giang (gồm 3 làng Nghĩa Phương, Đông Sơn và Nam Ngạn) thuộc huyện Đông Sơn và xóm Núi xã Hoằng Long, huyện Hoằng Hóa sát nhập vào thị xã⁶ . Ngày 28 tháng 8 năm 1971, 3 xã: Đông Vệ, Đông Hương, Đông Hải thuộc huyện Đông Sơn và xã Quảng Thắng thuộc huyện Quảng Xương sát nhập vào thị xã. Sau năm 1975, thị xã Thanh Hóa có 7 phường: Ba Đình, Điện Biên, Hàm Rồng, Lam Sơn, Nam Ngạn, Ngọc Trạo, Phú Sơn và 5 xã: Đông Hải, Đông Hương, Đông Thọ, Đông Vệ, Quảng Thắng. Lần lượt năm 1991 và 1993, thị xã Thanh Hóa được xếp vào đô thị loại 4 và loại 3.

Ðể phát huy và nâng cao vai trò, vị thế của trung tâm tỉnh lỵ của một tỉnh thuộc hàng lớn nhất cả nước, ngày 1 tháng 5 năm 1994, Thủ tướng Chính phủ đã ký Nghị định số 37/CP nâng cấp thị xã Thanh Hóa lên thành phố Thanh Hóa⁷ với 15 phường, xã, tổng diện tích tự nhiên 57,8 km2, dân số gần 20 vạn người. Ngày 28 tháng 6 năm 1994, Chính phủ ra Nghị định số 55-CP thành lập một số phường thuộc thành phố Thanh Hóa, chuyển 2 xã Đông Thọ và Đông Vệ thành 2 phường có tên tương ứng; chia xã Đông Hải thành xã Đông Hải và phường Đông Sơn; chia phường Nam Ngạn thành 2 phường: Nam Ngạn và Trường Thi.

Tượng Lê Thái Tổ trước trụ sở Ủy ban Nhân dân tỉnh Thanh Hóa

Ngày 6 tháng 12 năm 1995, Chính phủ ra Nghị định số 85-CP điều chỉnh địa giới để mở rộng thành phố Thanh Hóa, sáp nhập xã Đông Cương thuộc huyện Đông Sơn, các xã Quảng Thành, Quảng Hưng và một phần đất của xã Quảng Thịnh (sáp nhập vào phường Đông Vệ) thuộc huyện Quảng Xương vào thành phố, nâng tổng số phường xã lên 17 phường xã. Ngày 11 tháng 4 năm 2002, Chính phủ ra Nghị định 44/2002/NĐ-CP chia phường Phú Sơn thành 2 phường: Phú Sơn và Tân Sơn.⁸

Ngày 29 tháng 4 năm 2004, thành phố Thanh Hóa được công nhận là đô thị loại II.⁹

Năm 2008, thành phố Thanh Hóa có diện tích 57,94 km² ¹⁰ , với 12 phường: Ba Đình, Điện Biên, Đông Sơn, Đông Thọ, Đông Vệ, Hàm Rồng, Lam Sơn, Nam Ngạn, Ngọc Trạo, Phú Sơn, Tân Sơn, Trường Thi và 6 xã: Đông Cương, Đông Hải, Đông Hương, Quảng Hưng, Quảng Thắng, Quảng Thành. Dân số năm 2009 là 207.698 người.²

Ngày 29 tháng 2 năm 2012, Chính phủ ra Nghị quyết 05/NQ-CP điều chỉnh địa giới để mở rộng địa giới hành chính thành phố Thanh Hóa và thành lập các phường thuộc thành phố Thanh Hóa, sáp nhập 19 xã, thị trấn bao gồm: 22,53 km² và 28.127 người của huyện Hoằng Hoá (gồm các xã Hoằng Lý, Hoằng Long, Hoằng Anh, Hoằng Quang, Hoằng Đại và thị trấn Tào Xuyên); 24,00 km² và 31.761 người của huyện Đông Sơn (gồm các xã Đông Lĩnh, Đông Tân, Đông Hưng, Đông Vinh và thị trấn Nhồi); 14,97 km² và 26.098 người của huyện Thiệu Hoá (gồm các xã Thiệu Dương, Thiệu Khánh, Thiệu Vân); 27,36 km² và 37.308 người của huyện Quảng Xương (gồm các xã Quảng Thịnh, Quảng Đông, Quảng Phú, Quảng Tâm, Quảng Cát)¹¹ ; chuyển thị trấn Tào Xuyên thành phường Tào Xuyên và chuyển thị trấn Nhồi thành phường An Hoạch.

Ngày 19 tháng 8 năm 2013, theo Nghị quyết số 99/NQ-CP của Chính phủ, quyết định thành lập các phường: Đông Cương, Đông Hương, Đông Hải, Quảng Hưng, Quảng Thành, Quảng Thắng thuộc thành phố Thanh Hóa trên cơ sở các xã tương ứng.¹²

Ngày 29 tháng 4 năm 2014, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 636/QĐ-TTg công nhận thành phố Thanh Hóa là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Thanh Hóa.¹³

Hành chính và dân số

Các đơn vị hành chính

Thành phố hiện nay có diện tích tự nhiên 146,77 km², dân số 435.298 người, có 37 đơn vị hành chính trực thuộc, bao gồm 20 phường nội thành và 17 xã ngoại ô: Danh sách các đơn vị hành chính

Ghi chú: đơn vị diện tích: km²; mật độ: người/km²

Tổng số dân 20 phường là 234.118 người, 17 xã là 201.180 người trên tổng số dân toàn thành phố là 435.298 người. Dân số chưa bao gồm học sinh, sinh viên, công nhân, khách du lịch vãng lai trên địa bàn.

Kinh tế

Năm 2013 tốc độ tăng trưởng kinh tế 15%; GDP bình quân đầu người 3.930 USD; giá trị kim ngạch xuất khẩu 504 triệu usd; tổng vốn đầu tư phát triển trên địa bàn 12.665; thu ngân sách Nhà nước 1.436 tỷ đồng...¹⁴

Năm 2014, tốc độ tăng trưởng kinh tế của thành phố ước đạt 15,6%.Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ năm 2014 ước đạt 16.110 tỷ đồng. Giá trị xuất khẩu năm 2014 ước đạt 627,8 triệu USD. Tổng thu ngân sách năm 2014 ước đạt 1.490 tỷ đồng. Lĩnh vực sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp 13.317 tỷ đồng tăng... ¹⁵

Năm 2016, tình hình kinh tế - xã hội của thành phố Thanh Hóa cơ bản phát triển ổn định; quốc phòng – an ninh, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo; có 38/41 chỉ tiêu chủ yếu hoàn thành và 18 chỉ tiêu vượt kế hoạch đề ra. Tốc độ tăng trưởng kinh tế ước đạt 13,5%. GRDP bình quân đầu người ước đạt 5.400 USD, đạt 100% so với kế hoạch, tăng 4% so với cùng kỳ. Tổng giá trị sản xuất công nghiệp ước đạt gần 26.000 tỷ đồng, đạt 103,6% so kế hoạch, tăng 14,1% so với cùng kỳ. Tổng vốn đầu tư phát triển ước đạt gần 22 nghìn tỷ đồng. Thu ngân sách đạt trên 1.600 tỷ đồng.¹⁶

Hiện nay ở thành phố có 4 khu công nghiệp chính là Khu công nghiệp Lễ Môn^{17 18 19} ,Khu công nghiệp Tây bắc ga, Khu công nghiệp Hoàng Long²⁰ và Khu công nghiệp FLC Hoàng Long²¹ .

Giao thông

Tổng quan

Xem thêm: Cảng hàng không Thọ Xuân

Tọa lạc tại trung tâm của Đồng bằng Thanh Hóa, thành phố là quả tim của hệ thống giao thông toàn tỉnh. Tại đây tập trung đầu mối của tất cả các loại hình giao thông quan trọng: đường sắt Bắc - Nam chạy qua, đường quốc lộ 1A xuyên Việt chạy qua địa bàn thành phố gần 20 km là con đường có dải phân cách cứng, một chiều. Các trục giao thông chính khác là: Đại lộ Hùng Vương (đường tránh quốc lộ 1A qua địa phận thành phố); đai lộ Nguyễn Hoàng, đại lộ Nam sông Mã giai đoạn 1, đại lộ CSEDP(công trình tuyến đường vành đai hợp phần 1 - phát triển đô thị thuộc Dự án "Phát triển toàn diện kinh tế - xã hội TP Thanh Hóa); đường quốc lộ 47 nối thành phố với Sầm Sơn đã hoàn thành cải tạo, mở rộng thành đường một chiều²² . Ngoài ra để kết nối Tp Thanh Hóa và Tp Sầm Sơn có đại lộ đang gấp rút thi công là: Đại lộ Ngã ba Voi- Sầm Sơn²³ . Một số con đường lớn khác công đang thi công là: Đại lộ Đông Tây,²⁴ đường vành đai tây thành phố sắp hoàn thành.Tiểu dự án 2 thuộc dự án nâng cấp quốc lộ 1A đã khánh thành, trong dự án này nổi bật có cầu Nguyệt Viên nối 2 bên bờ sông Mã. Như vậy đây là cây cầu thứ 3 bắc qua sông Mã, góp phần hạn chế ùn tắc, tai nạn giao thông, đồng thời mở rộng không gian đô thị, góp phần phát triển mạnh mẽ thành phố lên hướng Bắc, đưa sông Mã vào lòng thành phố.

Hiện nay Cảng hàng không Thọ Xuân ở thị trấn Sao Vàng, huyện Thọ Xuân, cách thành phố Thanh Hóa 45 km về phía tây, có một đường băng dài 3200 mét, có thể phục vụ máy bay tầm trung như Airbus A320 - Airbus A321 đã chính thức khai trương ngày 05/2/2013 ²⁵ . Với việc khởi công dự án Liên hợp lọc hóa dầu Nghi Sơn vào ngày 23/10/2013 với số vốn trên 9 tỷ đô la thì khả năng sân bay Thọ Xuân sẽ có nhiều cơ hội để phát triển thành cảng hàng không quốc tế.  Hiện nay, cảng Hàng không Thọ Xuân đang xúc tiến mở thêm một số đường bay mới và đã được Thủ tướng Chính phủ đồng ý cho nâng cấp thành cảng hàng không quốc tế.²⁶

Cảng Lễ Môn nằm cách trung tâm thành phố Thanh Hóa 4 km về phía đông. Đây là cảng loại 2 phục vụ cho khu công nghiệp Lễ Môn với công suất thiết kế 300.000 tấn/năm.

Các tuyến phố chính của thành phố là:Đại lộ Lê Lợi,Đại lộ Hùng Vương, Đại lộ Nguyễn Hoàng,Đại lộ Nam sông Mã, Đại lộ Voi- Sầm Sơn, Lê Hoàn, Hàm Nghi, Bà Triệu, Phan Chu Trinh, Lê Lai, Hạc Thành, Nguyễn Chí Thanh, Quang Trung, Triệu Quốc Đạt, Đào Duy Từ, Lê Hữu Lập, Lê Hồng Phong, Phan Bội Châu, Nguyễn Trãi, Dương Đình Nghệ, Trường Thi, Trần Hưng Đạo, Đội Cung, Đinh Công Tráng, Cao Thắng, Hàng Than, Hàng Đồng, Xuân Diệu......

Lộ Trình Các Tuyến Xe Buýt

Du lịch

Địa danh và cảnh quan

Năm 2016, du lịch TP Thanh Hóa ước đón 2,4 triệu lượt khách du lịch trong nước và quốc tế, chiếm 41% so với toàn tỉnh, trong đó, khách nội địa ước đạt 1,6 triệu lượt, khách quốc tế đạt trên 800.000 lượt²⁷

Thành phố Thanh Hoá có nhiều di tích lịch sử văn hóa có giá trị để phát triển du lịch:

• Phía Bắc:

- Phía Bắc thành phố là khu thắng cảnh Hàm Rồng, đây là khu du lịch trung tâm của cả thành phố và tỉnh Thanh Hoá, khu thắng cảnh này đã được sử sách lưu danh với nhiều di tích lịch sử, cách mạng có di chỉ khảo cổ nổi tiếng trong và ngoài nước, có nhiều cảnh quan địa danh thắng cảnh đẹp: có sông, có núi, có hang động,... như: động Long Quang, động Tiên, Núi Phượng, núi Voi, núi Rồng,... cùng với sông Mã là những cảnh quan thiên nhiên kỳ thú. Các di tích như đền thờ danh tướng Lê Uy, Chu Văn Lương, đặc biệt là khu di tích văn hóa - làng cổ Đông Sơn với trống đồng Đông Sơn nổi tiếng.

- Hiện nay, Khu Du lịch Văn hóa Hàm Rồng có Đền thờ Các Bà mẹ Việt Nam anh hùng và các anh hùng liệt sĩ, đây là một công trình tâm linh vô cùng ý nghĩa, đồng thời tạo địa điểm tham quan du lịch trong tổng thể Khu Du lịch văn hóa lịch sử Hàm Rồng.²⁸ .Trong Khu du lịch Văn hóa Hàm Rồng còn có Thiền viện Trúc Lâm Hàm Rồng,là công trình không chỉ để đáp ứng nhu cầu tâm linh, tín ngưỡng của nhân dân, mà còn góp phần thực hiện thành công dự án(Khu du lịch văn hóa Hàm Rồng) nhằm thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển, góp phần cải thiện, nâng cao đời sống nhân dân.²⁹ .

• Phía Nam thành phố là khu di tích thắng cảnh đẹp mà trung tâm là núi Mật Sơn có các hòn non bộ bao quanh như núi Long, núi Hổ, núi Vọng Phu,... và các di tích lịch sử khác như chùa Đại Bi, và đặc biệt là Thái Miếu nhà Lê - một di tích lịch sử văn hóa quốc gia mang nhiều dấu ấn dân tộc.
• Trung tâm thành phố Thanh Hoá là Bảo tàng lịch sử, giới thiệu cho du khách đến tham quan những khái niệm chung nhất về lịch sử Việt Nam và diện mạo văn hóa đặc sắc của tỉnh Thanh Hoá.
• Xung quanh thành phố là các điểm du lịch nghỉ dưỡng nổi tiếng của xứ Thanh như khu du lịch bãi tắm Sầm Sơn, đi ngược qua vùng Nông Cống với nhà máy đường Lam Sơn sẽ đến Vườn quốc gia sinh quyển Bến En, theo đường mòn Hồ Chí Minh đến khu di tích lịch sử Lam Kinh, bãi chim Tiến Nông, về thành nhà Hồ hoặc động Từ Thức, đền Bà Triệu, đèo Ba Dọi...

Nhìn chung: Tài nguyên di tích lịch sử văn hóa ở thành phố nói riêng và cả tỉnh Thanh Hoá rất phong phú đa dạng, có điều kiện để phát triển nhanh chóng ngành du lịch dịch vụ. Với sự thuận lợi đó, thành phố Thanh Hoá có đủ điều kiện để trở thành trung tâm dịch vụ du lịch lớn trong tuyến du lịch Bắc Nam.

Khách sạn-nhà nghỉ

Hiện nay Tp Thanh Hóa có rất nhiều cơ sở lưu trú đảm bảo là tiện nghi, sang trọng để đón tiếp du khách như: Khách sạn 5 sao Central Thanh Hóa, Khách sạn quốc tế 4 sao Lam Kinh, Khách sạn quốc tế 4 sao Thiên Ý, Khách sạn 4 sao Mường Thanh Grand Thanh Hóa, Khách sạn 3 sao Sao Mai, Khách sạn 3 sao Phù Đổng, Khách sạn 3 sao Phú Hưng, Khách sạn 3 sao Lam Sơn, Khách sạn 3 sao Cây Đa, Khách sạn 3 sao quốc tế Phượng Hoàng Thanh Hóa. Đặc biệt, thành phố có dự án khách sạn 5 sao Vinperl đang xây dựng tại khu đô thị Điện Biên(chủ đầu tư là tập đoàn Vingroup).

Ẩm thực

Thành phố Thanh Hóa có rất nhiều loại ẩm thực mang đậm dấu ấn riêng tại các con phố. Những món ăn đặc sắc có thể kể tới như Nem chua, Bánh khoái tép nồi gang, Chả tôm, Bánh cuốn, Ốc mút Chùa Thanh Hà, Bánh mỳ Nam Hà phố Trường Thi, Bánh ích³⁰ Ngoài ra, ở thành phố Thanh Hóa cũng có thể dễ dàng tìm thấy đặc sản của các địa phương khác trên toàn tỉnh tại các chợ hoặc cửa hàng truyền thống.

• Nem chua: Có nhiều loại nem như nem dài, nem oản, nem cối, nem vuông… khác nhau ở hình thức và khối lượng, tùy mục đích sử dụng nhưng không thay đổi hương vị đặc trưng. Cũng có nhiều biến tấu cho món nem như nem thính, nem cuốn, nem nướng, nem rán… Mỗi loại lại mang đến cho người ăn những cảm nhận khác nhau. Những địa điểm tin cậy như nhà nem Gốc Đa, Cương Dũng, Vũ Linh, nem bà Thường, bà Năm hay trên vỉa hè các phố Đinh Lễ, Tô Vĩnh Diện, Ngọc Trạo… để thưởng thức.
• Bánh khoái tép nồi gang: Bánh khoái có vẻ giống bánh xèo Nam bộ về cách chế biến nhưng nguyên liệu thì khác, mang nét đặc trưng của xứ Thanh, bao gồm rau cần, bắp cải, thì là thái sợi nhỏ và tép tươi. Bánh khoái chấm cùng nước mắm pha chua ngọt và sung ghém rất hợp vị. Đôi khi người ta thay tép tươi bằng trứng gà để đổi vị. Ăn bánh khoái ngon nhất vào buổi chiều khi tan sở, có thể dễ dàng tìm thấy ở các phố Trường Thi, Đào Duy Từ, Hàn Thuyên, chợ Vườn Hoa…
• Chả tôm là món ăn độc đáo và lạ miệng với những thực khách phương xa. Cách làm khá cầu kỳ và tỉ mỉ với tôm bột tươi cùng một lượng gấc vừa đủ, thịt ba chỉ bằm đã được xào vàng cùng hành, tỏi để tạo thành hỗn hợp nhân. Bánh được gói bằng bánh phở vuông nhỏ bằng lòng bàn tay và nướng trên bếp than hoa. Vị bùi ngọt của nhân tôm cùng vị chua dịu của dưa góp lẫn chút cay cay của ớt tươi và rau sống thanh mát tạo nên hương vị khó quên cho món ăn.
• Bánh cuốn Thanh Hóa mềm, dai và thơm hương rất riêng. Người Thanh Hóa có thể thưởng thức một đĩa bánh cuốn ngon, rẻ ở khắp nơi trong thành phố. Bột làm từ thứ gạo dẻo thơm, nên kể cả khi nguội bánh vẫn ngon như thường. Người Thanh Hóa thường ăn bánh cuốn buổi sáng cùng chả nướng than hoa. Nếu muốn ăn bất kỳ thời điểm nào trong ngày, bạn có thể ghé đường Tống Duy Tân, Trần Phú, Lê Quý Đôn…
• Ốc mút Chùa Thanh Hà: Vị đậm đà của ốc được tẩm ướp gia vị kỹ lưỡng cùng mùi sả ớt là một trải nghiệm khó quên với những ai mới thưởng thức lần đầu.
• Bánh mỳ Nam Hà phố Trường Thi bao gồm một chuỗi cửa hàng bán bánh mỳ gia truyền. Bánh mỳ ở đây mang thương hiệu riêng, hương vị không đổi suốt hơn 20 năm qua. Nhân bánh rất đa dạng để bạn lựa chọn, ngon nhất phải kể đến bánh mỳ kẹp nem chua rán, kẹp bò khô, thịt quay… Điều làm nên sức sống lâu bền cho bánh mỳ Nam Hà là tất cả nguyên liệu của quán đều được chọn lựa kỹ lưỡng, đảm bảo tươi ngon và nước sốt gia truyền.
• Bánh ích: Không khác nhiều so với cách làm bánh ít, bánh nếp ở các nơi. Bánh ích có hình tròn, bên trong là nhân tôm thịt, ăn cùng mắm chế chua ngọt. Được bán nhiều ở các chợ Vườn Hoa, Tây Thành hoặc một vài quán vỉa hè trên phố Đinh Lễ, bánh ích luôn hấp dẫn người ăn và thường hết hàng sớm.³¹

Văn hóa

Kiến trúc

Thành phố Thanh Hóa có nhiều quảng trường và công viên. Các công viên trên địa bàn thành phố là: Công viên Hội An, công viên Thanh Quảng, công viên Hồ Thành, công viên Tây Ga, công viên bến thuyền Hàm Rồng³² ; công viên cây xanh – Trung tâm thể dục thể thao Thanh Hóa Centre Park, tại khu đô thị Nam thành phố Thanh Hóa, phường Đông Vệ, thành phố Thanh Hóa (Công ty cổ phần Tập đoàn Mặt Trời(Sungroup) làm chủ đầu tư.³³ ). Trong quy hoạch thành phố Thanh Hóa đến 2030, còn có công viên Nước Đông Hương³⁴ , công viên Ngọc Nữ, công viên Tháng Tư.³⁵

Với nét đặc trưng văn hóa Đông Sơn và hình ảnh chim Hạc đã trở thành nguồn cảm hứng chủ đạo cho kiến trúc của nhiều công trình quan trọng trong thành phố. Có thể kể tới như Trung tâm triển lãm và hôi chợ tỉnh, những dàn đèn trang trí trên các đại lộ và điểm nhấn trong các quảng trường.

Thành phố Thanh Hóa hiện nay có 3 quảng trường trung tâm: Quảng trường Lê Lợi, Quảng trường Lam Sơn và Quảng trường Hàm Rồng. Quảng trường Hàm Rồng được xây dựng với mục đích kỷ niệm 45 năm chiến thắng Hàm Rồng lịch sử, và trở thành điểm nhấn trung tâm của khu du lịch Hàm Rồng.

Hiện nay một quảng trường nhỏ ở phía nam sông Mã thuộc khu vực chân cầu Hàm Rồng đã đi vào hoạt động tạo ra cảnh quan tươi đẹp bên bờ sông Mã. Sắp tới thành phố sẽ tiến hành xây dựng thêm một quảng trường nữa là quảng trường Văn hóa trung tâm.,³⁶ .

Thành phố Thanh Hóa đang đầu tư để phát triển cơ sở hạ tầng với nhiều khu dân cư đô thị mới, đại lộ, cao ốc với mục tiêu mở rộng quy mô đô thị, đặc biệt là về phía Đông và phía Nam như khu đô thị Bình Minh, khu đô thị Đông Bắc Ga Thanh Hóa, khu đô thị Đông Sơn, khu đô thị Nam thành phố Thanh Hóa, khu đô thị Đông Nam thành phố Thanh Hóa, khu đô thị ven sông Hạc, khu đô thị Xanh... Nhiều tập đoàn, tổng công ty bất động sản lớn đã đầu tư vào thành phố như:Tecco, Hud, Mường Thanh, FLC, Vingroup³⁷ , Sungroup³⁸ .....Trong tương lai thành phố Thanh Hóa có quy mô một triệu dân³⁹ , là thành phố 2 bờ sông Mã, thành phố du lịch biển.

Thông tin và truyền thông

TP Thanh Hóa là một trung tâm thông tin và truyền thông lớn với rất nhiều tờ báo của trung ương trên địa bàn. Hiện nay, trên địa bàn có 4 cơ quan báo chí địa phương, 17 văn phòng đại diện, 10 phóng viên thường trú, ngoài ra còn có 9 cơ quan báo chí trung ương và địa phương khác có phóng viên hoặc cộng tác viên hoạt động thường xuyên.⁴⁰

Các cơ quan cấp vùng và các cơ quan của trung ương trên địa bàn

1.Kiểm lâm vùng II

Địa chỉ: số 2- Trần Hưng Đạo-,phường Hàm Rồng - TP Thanh Hoá

Phạm vi hoạt động của Cơ quan Kiểm lâm vùng II gồm các tỉnh,thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là tỉnh): Thanh Hoá, Nghệ

An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế, thành phố Đà Nẵng, Quảng Nam, Bình Định, Quảng Ngãi, Phú Yên, Khánh Hoà, Đắc Nông, Đắc Lắc, Gia Lai và Kon Tum

2. Chi nhánh Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam tại Thanh Hóa

Địa chỉ: Số 91 Nguyễn Chí Thanh, P. Đông Thọ, TP. Thanh Hóa

VPĐD Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam tại Thanh Hoá được thành lập theo quyết định số 0541/2000/PTM-TCCB do chủ tịch Phòng TM&CN Việt Nam ký vào ngày 07/04/2000 với chức năng, nhiệm vụ là đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp, người sử dụng lao động và các hiệp hội doanh nghiệp tại Thanh Hoá và Ninh Bình nhằm mục đích phát triển, bảo vệ và hỗ trợ các doanh nghiệp, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của Tỉnh Thanh Hoá và Ninh Bình

3. Kiểm toán nhà nước khu vực XI

Hoạt động trên địa bàn các tỉnh: Nam Định, Ninh Bình,Thanh Hóa,Thái

Bình

4.Trung tâm Nghiên cứu dược liệu Bắc Trung bộ

Địa chỉ: Ngõ 197 Hải Thượng Lãn Ông, Thành phố Thanh Hóa,

tỉnh Thanh Hóa

5. Chi nhánh Bắc Trung Bộ - Công ty CP Định giá và Dịch vụ

Tài chính Việt Nam (VVFC)(tiền thân là Trung tâm Thẩm định giá - Bộ Tài chính)

Số 20, Phan Chu Trinh, phường Điện Biên, TP Thanh Hóa

6.Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng Thuỷ lợi 3

Địa chỉ:Số 668 Phố Bà Triệu -Phường Điên Biên, TP Thanh Hoá

7.Cục Dự trữ Nhà nước khu vực Thanh Hoá

- Địa chỉ: Số 572 đường Nguyễn Trãi - Phường Phú Sơn - Thành

phố Thanh Hoá - Tỉnh Thanh Hóa.

8. Chi cục Đăng kiểm số 12

Địa chỉ: Số 7 Hạc Thành -P. Điện Biên - Tp Thanh Hoá

9.Nhà máy Cơ khí chính xác 11 (Z111) - Bộ Quốc phòng

Địa chỉ: 284 Bà Triệu - Đông Thọ - TP. Thanh Hoá

10.Cục Hải quan Thanh Hoá

Địa chỉ: 21 Phan Chu Trinh, phường Điện Biên, thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa.

Phạm vi quản lý: Chi cục hải quan cửa khẩu cảng Thanh Hoá, Chi cục hải quan cửa khẩu quốc tế Na Mèo, Chi cục hải quan Ninh Bình, Chi cục hải quan Nam Định, Chi cục hải quan quản lý các khu công nghiệp Hà Nam, Chi cục quản lý sau thông quan.

Giáo dục

Đại học

• Đại học Hồng Đức.
• Đại học Văn hóa - Thể thao - Du lịch Thanh Hóa.
• Cơ sở Thanh Hóa của trường Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh.
• Phân hiệu Thanh Hóa của trường Đại học Y Hà Nội.

Các trường Cao đẳng

• Cao đẳng nghề Công nghiệp Thanh Hóa.
• Cao đẳng Y tế Thanh Hóa.
• Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Công thương.
• Cao đẳng nghề Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Thanh Hóa.
• Cao đẳng nghề Vicet.
• Cao đẳng thực hành - FPT Polytechnic tại Thanh Hóa.
• Cao đẳng nghề Lam Kinh.
• Cao đẳng nghề An Nhất Vinh.
• Cao đẳng thể dục thể thao Thanh Hóa

Trung học phổ thông

• Trung học phổ thông chuyên Lam Sơn
• Trung học phổ thông Hàm Rồng
• Trung học phổ thông Nguyễn Trãi
• Trung học phổ thông Đào Duy Từ
• Trung học phổ thông Tô Hiến Thành
• Trung học phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh Thanh Hóa
• Trung học phổ thông Lý Thường Kiệt
• Trung học phổ thông Trường Thi
• Trung học phổ thông Đào Duy Anh
• Trung học phổ thông Nguyễn Huệ
• Trung học phổ thông Đông Sơn.

Thành phố kết nghĩa

• Hội An, Việt Nam

Ngày 12 - 3 - 1960 tỉnh Thanh Hóa và Quảng Nam đã tổ chức lễ kết nghĩa theo tinh thần phong trào kết nghĩa Bắc Nam. Theo đó, thị xã Thanh Hóa cũng bắt tay kết nghĩa với thị xã Hội An. Một số công trình công cộng như rạp hát, công viên đã lấy tên Hội An để thể hiện tình gắn bó của mối liên kết này

Chú thích

(Nguồn: Wikipedia)