Nhân Vật Lịch Sử

Đinh Hạng Lang
Thái tử Việt Nam (chi tiết...)
Tượng Đinh Hạng Lang bên trong đền Vua Đinh Tiên Hoàng, Hoa Lư.
Thái tử nhà Đinh
Tại vị	978-979
Nhiếp chính	Đinh Liễn
Thông tin chung
Hoàng tộc	Nhà Đinh
Thân phụ	Đinh Tiên Hoàng
Sinh	4 Đại Cồ Việt
Mất	979 Hoa Lư, Hoa Lư

Đinh Hạng Lang (chữ Hán: 丁項郎, ? - 979) - pháp danh Đính Noa Tăng Noa¹ (chữ Hán: 頂帑僧帑) - là thái tử nhà Đinh, con trai thứ của Đinh Tiên Hoàng.

Tiểu sử

Đinh Tiên hoàng có ba con trai: Khuông Liễn, Hạng Lang và Toàn. Trong đó con cả Đinh Liễn là người cùng Đinh Bộ Lĩnh đánh dẹp 12 sứ quân, lập nên nhà Đinh. Năm Mậu Thìn 968, khi Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi, đặt quốc hiệu là Đại Cồ Việt, định đô ở Hoa Lư, thì Đinh Liễn được phong làm Nam Việt Vương.

Trong ba con trai của Đinh Bộ Lĩnh, chính sử chi ghi chép hoàng tử Toàn sinh năm 974 mà không ghi năm sinh của Đinh Liễn và Hạng Lang, rất có thể do 2 hoàng tử này sinh trước năm 968, tức khi Đinh Bộ Lĩnh chưa lên ngôi Hoàng đế. Các ý kiến hiện nay cho rằng Hạng Lang là con của hoàng hậu Hoàng Thị, vốn là phu nhân họ Ngô, mẹ của sứ quân Ngô Nhật Khánh. Nhà nghiên cứu Tạ Chí Đại Trường cho rằng năm 974 là năm sinh của “Hoàng thứ tử” Toàn, là tiếp nối việc một “Hoàng trưởng tử” được sinh ra trước đó. Năm 978 Toàn được phong cùng lúc với “Hạng Lang”, một người được chỉ định kế nghiệp, một người là chức vương phù trợ (Vệ Vương), tình hình tiến triển như thế chứng tỏ thứ bậc liên tiếp của hai người trong cùng một hệ phái, đồng thời cũng gián tiếp xác nhận “Hạng Lang” là anh của Vệ Vương Đinh Toàn.

Năm Mậu Dần 978, Đinh Bộ Lĩnh lập Hạng Lang làm Thái tử. Đinh Liễn quá tức giận nên đã giết chết Hạng Lang vào mùa xuân năm 979² .

Sau đó Đinh Bộ Lĩnh và Đinh Liễn cùng bị một viên quan là Đỗ Thích giết chết³ . Người con trai còn lại của Đinh Bộ Lĩnh là Đinh Toàn lên ngôi.

Ngô Sĩ Liên viết trong Đại Việt sử ký toàn thư, bản kỉ quyển 1:

"Truyền ngôi cho con trưởng là đạo thường của muôn đời, bỏ đạo ấy mà không có biến loạn thì quả là chưa bao giờ nghe vậy. Cũng có khi nhân thời loạn mà lập Thái Tử, nhưng trước hết phải chọn người có công, nếu con trưởng ác đức thì phải phế bỏ đi rồi sau mới lập con thứ. Thế là xử việc lúc biến mà vẫn được đúng, người xưa cũng từng làm. Nam Việt Vương Đinh Liễn là con trưởng, từng có công lao, chưa thấy có lỗi. Đinh Tiên Hoàng vì yêu con thứ mà quên con trưởng, tưởng thế là thỏa tình yêu quý, nào có biết đâu như thế là làm hại con. Còn như Đinh Liễn giết em, nhẫn tâm đến thế thì rõ là thiên đạo và nhân luân đều mất hết, tức là tự chuốc họa thiệt thân, lại còn liên lụy đến cha nữa⁴ , há chẳng rùng rợn lắm sao? Nếu không như vậy thì tội đại ác của Đỗ Thích vì đâu mà có, đúng như lời sấm truyền?"

Đinh Hạng Lang cùng Đinh Bộ Lĩnh, Đinh Liễn và Đinh Toàn được thờ ở Đền vua Đinh, huyện Hoa Lư, Ninh Bình.

Cột kinh Phật-đỉnh Tôn-thắng Đà-la-ni

Theo giáo sư Hà Văn Tấn, năm 1963 ở Hoa Lư phát hiện được một cột kinh Phật do hoàng tử Đinh Liễn sai dựng năm 973, sang năm 1964 lại phát hiện được cột kinh thứ hai, và đến năm 1978 có thêm 14 cột kinh tương tự. Trên các cột kinh này đều có khắc bài Phật-đỉnh Tôn-thắng Đà-la-ni, theo đó, hoàng tử Liễn đã dựng thảy 100 chiếc như vậy để cầu siêu cho người em là Đại đức Đính Noa Tăng Noa đã bị ông giết.

Xem thêm

• Nhà Đinh
• Đinh Tiên Hoàng
• Đinh Liễn

Tham khảo

• Cột kinh Phật-đỉnh Tôn-thắng Đà-la-ni hé lộ một sự kiện bi thảm dưới triều Đinh

(Nguồn: Wikipedia)