| Thanh Sơn | |
|---|---|
| Huyện | |
| Địa lý | |
| Diện tích | 620,63 |
| Dân số | |
| Tổng cộng | 117.665 người (2009) |
| Mật độ | 189,6 |
| Dân tộc | Kinh, Mường, Dao và một số dân tộc khác |
| Hành chính | |
| Tỉnh | Phú Thọ |
| Huyện lỵ | Thị trấn Thanh Sơn |
| Chủ tịch UBND | Nguyễn Văn Mạnh |
| Chủ tịch HĐND | Phan Trọng Tấn |
| Bí thư Huyện ủy | Phan Trọng Tấn |
| Phân chia hành chính | 1 thị trấn, 22 xã |
Thanh Sơn là một huyện miền núi thuộc tỉnh Phú Thọ, Việt Nam. Huyện lỵ là thị trấn Thanh Sơn (Phố Vàng).
Lịch sử
Huyện Thanh Sơn vào thời Lý Trần là đất đạo Lâm Tây. Thời thuộc Minh là huyện Lung. Năm Quang Thuận thứ 10 (1469), vua Lê Thánh Tông cho định lại bản đồ toàn quốc, đổi gọi là huyện Thanh Nguyên (清源) thuộc phủ Gia Hưng. Tới thời Mạc Phúc Nguyên (1547-1561) do kiêng huý chữ Nguyên nên đổi làm huyện Thanh Xuyên (清川). Đời Lê Trung hưng, do kiêng tên tước của Thanh vương (清王) Trịnh Tráng (1623-1657) đổi viết thành 青川 (vẫn đọc là Thanh Xuyên, từ "thanh" này nghĩa là màu xanh, khác với "thanh" trên đây có nghĩa là trong, sạch). Năm Minh Mạng thứ 14 (1833) tách huyện Thanh Xuyên làm 2 huyện Thanh Sơn và Thanh Thủy. Sau đổi thành châu.
Thời kỳ 1903-1968 thuộc tỉnh Phú Thọ, 1968-1996 thuộc tỉnh Vĩnh Phú.
Sau năm 1975, huyện Thanh Sơn có 1 thị trấn nông trường Phú Sơn và 39 xã: Cự Đồng, Cự Thắng, Địch Quả, Đông Cửu, Đồng Sơn, Giáp Lai, Hương Cần, Khả Cửu, Kiệt Sơn, Kim Thượng, Lai Đồng, Long Cốc, Lương Nha, Minh Đài, Mỹ Thuận, Sơn Hùng, Tam Thanh, Tân Lập, Tân Minh, Tân Phú, Tân Sơn, Tất Thắng, Thạch Khoán, Thạch Kiệt, Thắng Sơn, Thu Cúc, Thu Ngạc, Thục Luyện, Thượng Cửu, Tinh Nhuệ, Văn Luông, Văn Miếu, Vinh Tiền, Võ Miếu, Xuân Đài, Xuân Sơn, Yên Lãng, Yên Lương, Yên Sơn.
Năm 1987, giải thể thị trấn nông trường Phú Sơn.
Năm 1996, huyện Thanh Sơn thuộc tỉnh Phú Thọ vừa được tái lập.
Ngày 28/5/1997, thành lập thị trấn Thanh Sơn - thị trấn huyện lị huyện Thanh Sơn trên cơ sở 290 ha diện tích tự nhiên và 9.894 nhân khẩu của xã Sơn Hùng; 125 ha diện tích tự nhiên và 2.686 nhân khẩu xã Thục Luyện.
Cuối năm 2006, huyện Thanh Sơn có 1 thị trấn Thanh Sơn và 39 xã: Cự Đồng, Cự Thắng, Địch Quả, Đông Cửu, Đồng Sơn, Giáp Lai, Hương Cần, Khả Cửu, Kiệt Sơn, Kim Thượng, Lai Đồng, Long Cốc, Lương Nha, Minh Đài, Mỹ Thuận, Sơn Hùng, Tam Thanh, Tân Lập, Tân Minh, Tân Phú, Tân Sơn, Tất Thắng, Thạch Khoán, Thạch Kiệt, Thắng Sơn, Thu Cúc, Thu Ngạc, Thục Luyện, Thượng Cửu, Tinh Nhuệ, Văn Luông, Văn Miếu, Vinh Tiền, Võ Miếu, Xuân Đài, Xuân Sơn, Yên Lãng, Yên Lương, Yên Sơn.
Ngày 9/4/2007, huyện Thanh Sơn cũ được chia thành 2 huyện Thanh Sơn (mới) và Tân Sơn. Huyện Thanh Sơn còn lại 1 thị trấn và 22 xã, giữ ổn định cho đến nay.
Địa lý
Phía đông giáp huyện Thanh Thủy và Kỳ Sơn (tỉnh Hòa Bình, phía đông nam). Phía tây giáp các huyện Yên Lập (tây bắc) và Tân Sơn. Phía bắc giáp các huyện Tam Nông, Yên Lập (tây bắc). Phía nam giáp các huyện và thành phố của tỉnh Hòa Bình như Đà Bắc (nam và tây nam), Hòa Bình (đông nam), Kỳ Sơn (đông nam).
Diện tích tự nhiên 62.063 ha. Dân số 120.229 người năm 2013.
Hành chính
Huyện Thanh Sơn có 23 đơn vị hành chính trực thuộc, bao gồm 1 thị trấn thị trấn Thanh Sơn và 22 xã: Cự Đồng, Cự Thắng, Địch Quả, Đông Cửu, Giáp Lai, Hương Cần, Khả Cửu, Lương Nha, Sơn Hùng, Tân Lập, Tân Minh, Tất Thắng, Thạch Khoán, Thắng Sơn, Thục Luyện, Thượng Cửu, Tinh Nhuệ, Văn Miếu, Võ Miếu, Yên Lãng, Yên Lương, Yên Sơn.
Đặc sản ẩm thực
Thanh Sơn nổi tiếng với đặc sản thịt chua, rêu đá, cơm lam và Cá gỏi Địch Quả
Ghi chú
21°12′33″B 105°11′17″Đ / 21,20917°B 105,18806°Đ
(Nguồn: Wikipedia)