| Lê Trung Tông 黎中宗 | |
|---|---|
| Vua Việt Nam (chi tiết...) | |
| Hoàng đế Đại Cồ Việt | |
| Tại vị | 1005 (3 ngày)  |
| Tiền nhiệm | Lê Đại Hành |
| Kế nhiệm | Lê Long Đĩnh |
| Thông tin chung | |
| Tên thật | Lê Long Việt (黎龍鉞) |
| Thụy hiệu | Trung Tông hoàng đế |
| Miếu hiệu | Trung Tông (中宗) |
| Triều đại | Nhà Tiền Lê |
| Thân phụ | Lê Đại Hành |
| Thân mẫu | Chi hậu Diệu Nữ |
| Sinh | 983 Hoa Lư |
| Mất | 1005 (21–22 tuổi) Đại Cồ Việt |
Lê Trung Tông (chữ Hán: 黎中宗; 983 – 1005) là vị hoàng đế thứ hai của nhà Tiền Lê, tại vị được ba ngày.
Tiểu sử
Lê Trung Tông tên húy là Lê Long Việt (黎龍鉞), sinh năm Quý Mùi 983 tại Hoa Lư, con trai của Lê Đại Hành, mẹ là Chi hậu Diệu Nữ. Vua Lê Đại Hành có hơn 10 hoàng tử, sau khi con trưởng là thái tử Long Thâu mất, Long Việt được lập làm Thái tử.
Giữa năm 1005, Lê Đại Hành mất, các hoàng tử tranh ngôi, đánh nhau 8 tháng, trong nước không có chủ. Tranh chấp chính xảy ra giữa thái tử Long Việt và hoàng tử thứ hai Ngân Tích là người lớn nhất trong số các anh em còn lại. Tháng 10 năm 1005, Ngân Tích thua chạy đến châu Thạch Hà (Hà Tĩnh) thì bị người bản địa giết chết. Long Việt lên ngôi làm vua, tức là Lê Trung Tông. Trong nước vẫn chưa yên ổn hẳn.
Được 3 ngày, Trung Tông bị em cùng mẹ là Lê Long Đĩnh sai người trèo tường lẻn vào cung hãm hại, thọ 22 tuổi. Long Đĩnh lên ngôi, truy đặt thụy cho vua là Trung Tông Hoàng Đế, cho Công Uẩn làm Tứ sương quân phó chỉ huy sứ.
Ngô Sĩ Liên viết trong Đại Việt sử ký toàn thư: "Đại Hành băng, Trung Tông vâng di chiếu nối ngôi. Long Đĩnh làm loạn, Trung tông vì anh em cùng mẹ không nỡ giết, tha cho. Sau Long Đĩnh sai bọn trộm cướp đêm trèo tường vào cung giết Trung Tông."
Cái chết bí ẩn
Đại Việt sử ký toàn thư 1 đã chép "Vua lên ngôi được 3 ngày thì bị Long Đĩnh giết. Bầy tôi đều chạy trốn, duy có Điện tiền quân là Lý Công Uẩn ôm xác mà khóc". Theo nghiên cứu gần đây 2 thì cái chết này còn nhiều bí ẩn vì tại sao tất cả bầy tôi đều phải chạy trốn. Hành động của bọn thích khách là xông vào giết vua hay trộm trèo tường và ai là người chỉ huy đội đặc nhiệm này trong khi chỉ còn một mình Lý Công Uẩn (khi đó ông đang làm chỉ huy quân cấm vệ).
Hậu duệ
Theo gia phả "Lê tộc sinh hạ" 3 của nhà Hậu Lê lập năm Thuận Thiên thứ ba (1430), thì sau khi vua Trung Tông chết, vợ là Phạm Thị Duyên và con trai là Lê Long Diên vẫn còn sống. Họ được các đại thần trung thành đưa đi trốn chạy về khu vực cửa sông Cà Lồ. Hoàng đệ Định Phiên Vương Lê Long Tung đóng ở Tư Doanh (nay là Cổ Loa, Hà Nội) và trấn trị cả vùng Ngũ Huyện Giang (thường gọi là Ngũ Huyện Khê) đã giúp đỡ con cháu của Long Việt.
Thờ phụng
Lê Trung Tông không được thờ ở đền Vua Lê Đại Hành trong khu di tích Cố đô Hoa Lư (Ninh Bình) nhưng ông được đúc tượng và thờ cùng với Lê Đại Hành và vua em Lê Long Đĩnh tại 3 địa điểm khác là đền Lăng ở quê hương Liêm Cần; đình Yến ở xã Thanh Hòa đều thuộc Thanh Liêm (Hà Nam)4 và di tích quốc gia đình An Lãng, xã Văn Tự, Thường Tín, Hà Nội.5
Tham khảo
- ^ Đại Việt sử ký bản kỷ toàn thư, Kỷ Nhà Lê, Trung Tông Hoàng Đế
- ^ Cái chết đầy bí ẩn của Trung Tông hoàng đế, Hồ Đắc Duy, Thư Viện TL]
- ^ Gia phả “Lê tộc sinh hạ” do Hội đồng gia tộc của vua Lê Lợi lập năm Thuận Thiên thứ ba (1430), khi đó anh của vua là Lê Trừ chủ trì biên soạn
- ^ Đền Lăng trên quê hương Hà Nam
- ^ Di tích quốc gia đình, đền An Lãng
Xem thêm
- Nhà Tiền Lê
- Lê Đại Hành
- Lê Ngọa Triều
- Lê Trung Tông (Hậu Lê)
- Các hoàng tử khác: Lê Long Thâu, Lê Ngân Tích, Lê Long Đinh, Lê Long Đĩnh, Lê Long Cân, Lê Long Tung, Lê Long Tương, Lê Long Kính, Lê Long Mang, Lê Long Đề.
(Nguồn: Wikipedia)