| Hoàng Vân | |
|---|---|
| Tên khai sinh | Lê Văn Ngọ |
| Sinh | 24 tháng 7 năm 1930 Hà Nội, Liên bang Đông Dương |
| Thể loại | Nhạc đỏ |
| Nghề nghiệp | Nhạc sĩ |
| Ca khúc tiêu biểu | "Bài ca xây dựng", "Hò kéo pháo", "Người chiến sĩ ấy", "Quảng Bình quê ta ơi", "Tôi là người thợ lò", "Bài ca giao thông vận tải" |
| Ca sĩ trình bày thành công | Trần Khánh |
Hoàng Vân (tên khai sinh: Lê Văn Ngọ, sinh 24 tháng 7 năm 1930) là một nhạc sĩ nhạc đỏ Việt Nam, người được coi là có nhiều nhất sáng tác về các ngành và các bài hát của ông đều trở thành bài truyền thống. Ông nổi tiếng với hàng loạt ca khúc như "Bài ca xây dựng", "Hò kéo pháo", "Người chiến sĩ ấy", "Quảng Bình quê ta ơi", "Tôi là người thợ lò",... Ông còn có bút danh là Y - Na (tức "Yêu Ngọc Anh" - Ngọc Anh là người bạn đời của ông).
Tiểu sử
Hoàng Vân sinh 24 tháng 7 năm 1930 tại Hà Nội. Ông sinh ra trong một gia đình Nho học, cha và ông nội đều là nhà nho. Gia đình ông sống ở phố Hàng Thùng. Hoàng Vân vẫn tự hào là ít có người sống trong phố cổ Hà nội từ lúc sinh ra đến năm hơn 80 tuổi.
Năm 16 tuổi, ông gia nhập Đội thiếu niên cứu quốc Mai Hắc Đế, là liên lạc viên tự vệ khu Đông Kinh Nghĩa Thục (Liên khu I), Hà Nội, rồi làm phụ trách Thiếu sinh quân Trung đoàn 165, Sư đoàn 312. Sau đó ông tham gia Đội Tuyên truyền võ trang Lao Hà, làm báo chí và công tác địch vận của trung đoàn, sư đoàn, và sau đó phụ trách văn nghệ ở Sư đoàn 312.
Sau 1954, hòa bình lập lại, ông được gửi đi tu nghiệp tại Nhạc viện Bắc Kinh, Trung Quốc. Khi về nước, ông chỉ huy dàn nhạc đoàn ca nhạc Đài Tiếng nói Việt Nam kiêm chỉ đạo nghệ thuật, đồng thời tham gia giảng dạy môn sáng tác và phối khí tại Nhạc viện Hà Nội cho đến năm 1989. Từ năm 1963 đến năm 1989, ông là uỷ viên Ban Chấp hành Hội nhạc sĩ Việt Nam, là trưởng ban sáng tác thanh nhạc và công tác tại Hội cho đến năm 1996. Năm 1975, ông đi thực tập một thời gian tại Nhạc viện Sofia, Bulgaria.
Hiện tại ông đang sống ở Hà Nội. Ngoài ra ông còn có sở thích viết thư pháp, chơi đồ cổ và đọc sách.
Sự nghiệp
Hoàng Vân bắt đầu sáng tác từ năm 1951 với những ca khúc được phổ biến rộng rãi tại vùng Tây Bắc, Việt Bắc như "Chiến thắng Hoà Bình", "Tin chiến thắng", "Chiến thắng Tây Bắc",... Năm 1954, ông sáng tác ca khúc nổi tiếng "Hò kéo pháo". Từ đây sự nghiệp sáng tác của ông bắt đầu nở rộ với hàng loạt ca khúc, hợp xướng, hòa tấu. Ngoài ra ông còn viết nhạc cho phim, kịch nói, chèo, cải lương.
Ngoài công việc sáng tác, ông còn tham gia công tác giảng dạy ở Nhạc viện Hà Nội. Học trò ông nhiều người đã thành danh như: An Thuyên, Trương Ngọc Ninh, Văn Thành Nho, Phú Quang,...
Ông đã xuất bản các sách nhạc: Hai chị em (Nhà xuất bản Âm nhạc, 1973), 6 ca khúc Hoàng Vân (Nhà xuất bản Âm nhạc, 1980), Ca khúc Hoàng Vân (Nhà xuất bản Âm nhạc, 1986), Tuyển chọn ca khúc Hoàng Vân (Nhà xuất bản Âm nhạc và Hội nhạc sĩ Việt Nam) kèm theo băng cassette audio. Xuất bản tại nước ngoài: Tổng phổ giao hưởng Thành đồng Tổ quốc (in tại Cộng hoà Dân chủ Đức và Bulgaria), Hành khúc con voi (Voi kéo gỗ) (Nhà xuất bản Âm nhạc Moskva, Liên Xô).
Ông được trao Giải thường Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật vào năm 2000.
Ca khúc
Hoàng Vân là một nhạc sĩ có nhiều ca khúc cách mạng nổi tiếng như: "Hò kéo pháo", "Tôi là người thợ lò", "Hà Nội - Huế - Sài Gòn", "Quảng Bình quê ta ơi", "Nổi trống lên rừng núi ơi", "Không cho chúng nó thoát", "Bài ca giao thông vận tải", "Chào anh giải phóng quân - Chào mùa xuân đại thắng", "Hai chị em", "Tiếng cồng giải phóng - Tiếng cồng chiến thắng" (bút danh Y - Na), "Trên đường tiếp vận" (bút danh Y - Na), "Người chiến sĩ ấy" , "Guồng nước quay",... Ông còn một số sáng tác phổ thơ như: "Hát ru" (thơ Tố Hữu), "Những cánh buồm" (thơ Hoàng Trung Thông), "Nhớ" (thơ Nguyễn Đình Thi), "Bài ca người thủy thủ" (thơ Mai Nam, tức Hà Nhật),... Sau 1975, ông có các sáng tác như: "Bài ca xây dựng", "Tình yêu của đất và nước", "Hát về cây lúa hôm nay", "Bài ca tình bạn", "Tình ca Tây Nguyên",... Ngoài ra ông còn viết các ca khúc thiếu nhi như: "Ca ngợi Tổ quốc", "Mùa hoa phượng nở", "Em yêu trường em", "Mùa hè" (rút từ tổ khúc "Bốn mùa"), "Con chim vành khuyên", "Bảy sắc cầu vồng", "Đường lên đỉnh Olympia",
Nhiều bài hát của ông đã trở thành "ngành ca" - bài hát truyền thống của ngành. Ví dụ như "Bài ca xây dựng", "Bài ca người giáo viên nhân dân", "Hát về cây lúa hôm nay", "Tôi là người thợ lò", "Bài ca giao thông vận tải", "Bài ca người thủy thủ"... Tiếp nối thể loại trường ca, ông có những tác phẩm: "Hà Nội - Huế - Sài Gòn", "Bài thơ gửi Thái Nguyên" (lời Lê Nguyên), "Việt Nam muôn năm", "Tôi là người thợ lò",...1
Những ca khúc của Hoàng Vân:
|
|
Hợp xướng - Khí nhạc
Ngoài sáng tác ca khúc, ông còn viết nhiều tác phẩm hợp xướng và khí nhạc. Một số hợp xướng viết với dàn nhạc giao hưởng như: Hồi tưởng, Việt Nam muôn năm, Vượt núi, Tuổi lên mười, Hát dưới cờ búa liềm, Thành phố chúng ta nhà máy chúng ta...
Lĩnh vực khí nhạc, ông có các tác phẩm như: Fugue cho piano, Tổ khúc cho hautboy và piano, Rhapsodie cho violon, độc tấu kèn basson, Hành khúc con voi, độc tấu flute Vui được mùa, Hoa thơm bướm lượn, âm nhạc cho vũ kịch Chị Sứ, Concerto cho piano và dàn nhạc, thơ giao hưởng số 1 Thành đồng Tổ quốc, concerto TS và tình yêu, Đại hợp xướng Điện Biên Phủ...
10-6-2005, có một đêm hòa nhạc giao hưởng mang tên ông được tổ chức tại Nhà hát lớn Hà Nội, biểu diễn 3 tác phẩm: Thơ giao hưởng số 1 Thành đồng Tổ quốc (1960), concerto TS và tình yêu (1975) và Đại hợp xướng Điện Biên Phủ (2004). Chương trình do Dàn nhạc giao hưởng, hợp xướng Nhạc viện Hà Nội thể hiện, do con trai ông, nhạc trưởng Lê Phi Phi chỉ huy.
Nhạc cho phim
Hoàng Vân đã viết nhạc cho nhiều bộ phim Việt Nam, trong đó có những phim đã ghi dấu ấn trong nền điện ảnh như: Nổi gió, Con chim vành khuyên, Vĩ tuyến 17 ngày và đêm, Em bé Hà Nội, Mối tình đầu...
Ca sĩ thể hiện
Các ca khúc Hoàng Vân được nhiều ca sĩ thể hiện như: Trần Khánh, Tuyết Thanh, Mỹ Bình, Thanh Huyền, Bích Liên, Thu Hiền, Đăng Dương, Trọng Tấn, Anh Thơ... Đặc biệt Trần Khánh đã gắn liền với Hoàng Vân qua những ca khúc: Tôi là người thợ lò, Người chiến sĩ ấy, Tin chiến thắng... và hợp xướng Hồi tưởng. Những ca khúc như Tôi là người thợ lò, Người chiến sĩ ấy, Hà Nội - Huế - Sài Gòn, Bài ca xây dựng... được lựa chọn và biểu diễn nhiều trong các cuộc thi Sao Mai, Tiếng hát truyền hình.
Gia đình
Vợ ông là một bác sĩ tên Ngọc Anh2 . Hai ông bà có hai người con. Con trai ông là giáo sư, nhạc trưởng Lê Phi Phi. Con gái ông là Lê Y Linh, tiến sĩ âm nhạc định cư tại Pháp3 4 .
Chú thích
- ^ Hữu Trịnh, "Ca khúc hợp xướng, trường ca", Giai Điệu Xanh. Truy cập 2008-11-09.
- ^ Thục Nhi (26 tháng 4 năm 2013). “NS Hoàng Vân nói về Bài ca Giao thông vận tải”. giaothongvantai.com.vn. Truy cập ngày 12 tháng 10 năm 2014.
- ^ Thảo Chi (11 tháng 6 năm 2005). “Nhạc sĩ Hoàng Vân: Sự nghiệp âm nhạc của tôi bắt đầu từ Điện Biên”. Báo Người Lao động Điện tử. Truy cập ngày 12 tháng 10 năm 2014.
- ^ Phan Thanh (6 tháng 1 năm 2010). “Nhạc sĩ Hoàng Vân: Khơi dậy lòng yêu nước qua những bài ca”. Báo Đại Đoàn Kết (trang TTĐT). Truy cập ngày 12 tháng 10 năm 2014.
Nguồn tham khảo
- Hoàng Vân trên trang web của Hội nhạc sĩ Việt Nam
- HOÀNG VÂN - TRONG CÕI MÂY VÀNG - Trang của Đoàn Thanh Niên Cộng sản Hồ Chí Minh
- Nhạc sĩ Hoàng Vân và dòng thư pháp chủ lưu - Trang web của Đại học sư phạm Hà Nội
- Tính cách âm nhạc Hoàng Vân - Báo Phú Yên 29/07/2006
- Nhạc sĩ Hoàng Vân: Sự nghiệp âm nhạc của tôi bắt đầu từ Điện Biên - Báo Người lao động 11/06/2005
(Nguồn: Wikipedia)